Openbare ruimte

De huidige visie op het Beheer van de Openbare Ruimte is eind 2015 vastgesteld. Deze visie beoogt met het beschikbare beheerbudget de openbare ruimte van Zwolle kosteneffectief te beheren en te onderhouden. En dan zodanig dat de mensen de openbare ruimte graag gebruiken, er ruimte is voor planten en dieren en het ondernemers van Zwolle ondersteunt. Ingegeven door de veranderingen in de maatschappij werkt de visie vanuit de uitgangspunten: beheren doen we 'toekomstbestendig', beheren doen we 'samen' en beheren doen we 'op maat'. Deze visie is de basis voor het beheer van de openbare ruimte.

In het wegbeheer en waterbeheer beheren we risicogestuurd. Niet overal is dezelfde kwaliteit nodig. De gewenste kwaliteit van het groen ligt vast in de productbladen beheer openbare ruimte ROVA – Gemeente Zwolle.

Voor extra informatie wordt verwezen naar programma 7. Vitale wijken

• doel 7.1.2 We werken aan een aantrekkelijke openbare ruimte vanuit de opgave van de stad en samen met de stad
• doel 7.3.1 We richten de openbare ruimte duurzaam in en beheren deze duurzaam vanuit uitdagingen in de toekomst (en effecten elders in de wereld)
• doel 7.4.1 We richten de openbare ruimte duurzaam in en beheren deze duurzaam vanuit uitdagingen in de toekomst (en effecten elders in de wereld)

Wegen

Beleidskaders:
De kadernota onderhoud wegen d.d. 2005.

Stand van zaken:
Jaarlijks worden alle wegen geïnspecteerd. Deze gegevens worden verwerkt in ons beheersysteem Obsurv.
Op de wegen / wegvakken waarvan het beheersysteem aangeeft dat er onderhoud nodig is vanwege ernstige gebreken, wordt een extra toets uitgevoerd; een zogenaamde "maatregeltoets". Zo wordt de omvang van de onderhoudsbehoefte van de eerste twee planjaren duidelijker zichtbaar gemaakt. 
De prioritering van deze uitkomsten wordt enerzijds bepaald door criteria in de kadernota wegen, maar conform de nieuwe 'visie op het beheer van de openbare ruimte' wordt ook nadrukkelijk rekening gehouden met behoeften en opgaven vanuit de stad, en meer rekening gehouden met het gebruik van onze openbare ruimte.
Dit resulteert in een groslijst voor onderhoud wegen, die - samen met de groslijsten van andere producten en projecten - de basis vormt voor het MJOP (meerjaren opgaveplan) en het daaruit voortkomende jaarplan. Het jaarplan 2017 is uitgevoerd.

Financiële consequenties:
Er is circa € 4,5 miljoen uitgegeven voor onderhoud van asfalt- en elementenwegen (zie ook de verplichte paragraaf 2, onderdeel I overige risicoposten).

Financiële vertaling in de jaarrekening, bij doel 7.1.2:
In 2017 was per saldo circa € 7,3 miljoen gemoeid met het product wegen, waarvan circa € 4,5 miljoen voor het feitelijk / technisch onderhoud van de Zwolse wegen. Aan vervangingsinvesteringen is circa €  31.000 uitgegeven in 2017. Onder het product wegen vallen ook posten als straatreiniging, onkruidbeheer en gladheidsbestrijding. Vandaar dat niet het gehele budget van product wegen beschikbaar is voor daadwerkelijk wegonderhoud.

Actuele risico inschatting:
In 2017 zijn we niet geconfronteerd met de in de Begroting opgenomen risico's.

Riolering

Beleidskader:
Het gemeentelijk rioleringsplan geeft aan hoe wij invulling geven aan onze wettelijke zorgplichten (Waterwet) voor het inzamelen en transporteren van afvalwater, afstromend hemelwater en grondwater. Eind 2016 is het Gemeentelijke Rioleringsplan (GRP) 2016 - 2020 vastgesteld.

Stand van zaken:
Om de uitgaven van onderhoud, energiekosten, adviezen, verbetermaatregelen en kapitaallasten te dekken wordt rioolheffing geheven. De opbrengst van de rioolheffing en de overige inkomsten (bijdragen derden) dekken de uitgaven 100%. Om sterke schommelingen in de hoogte van de jaarlijks vast te stellen rioolheffing op te vangen, maken wij sinds 1996 gebruik van de egalisatievoorziening riolering. De financiering van de aanleg van riolering in nieuw te ontwikkelen woon- en werkgebieden vindt geheel plaats via de grondexploitatie. Er is geen achterstallig onderhoud.

Financiële consequenties:
Uitgangspunt bij uitvoering van het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) is dat de uitgaven kostendekkend zijn. De egalisatievoorziening is positief, zodat wij een onvoorziene tegenvaller op kunnen vangen.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
In 2017 is € 6,6 miljoen uitgegeven aan kosten voor beheer en onderhoud van de riolering, waarvan € 1,8 miljoen aan kapitaallasten. Voor 2017 zijn investeringsuitgaven à € 136.000 (exclusief BTW) gedaan. Voor wat betreft de tariefontwikkeling in 2017 en de egalisatievoorziening wordt verwezen naar de tarievennota 2017 en tarievennota 2018.

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s.

Infrastructurele werken

Beleidskaders:
Het onderdeel 'infrastructurele werken' betreft bruggen, tunnels, kades, havens, sluizen, remmingswerken en waterkeringen.
Er zijn geen landelijke of Zwolse kaders of richtlijnen inzake het beheer en / of onderhoud van civiele kunstwerken.

Stand van zaken:
Op grond van een beheersysteem wordt een globale onderhoudsplanning opgesteld.
Omdat de onderhoudskosten per kunstwerk sterk kunnen verschillen, kunnen deze alleen na gedetailleerde inspecties worden vastgesteld. Dat wil zeggen dat alle kunstwerken op basis van “Zwolse kennis en ervaring” worden beheerd en onderhouden (technisch). Alle kunstwerken worden minimaal eens per twee jaar geïnspecteerd op de aspecten 'heel' en 'veilig'. Op grond van de geconstateerde “schadebeelden” worden de schades beoordeeld en maatregelen vastgesteld. Het aspect 'veilig' bepaalt de prioriteit van de maatregel(en). De omvang van de uit te voeren maatregelen wordt bepaald door het jaarlijks beschikbare onderhoudsbudget. Grootschalige renovaties worden niet uit het onderhoudsbudget gefinancierd, maar incidenteel bekostigd uit de vervangingsinvesteringen. De technische installaties van de beweegbare bruggen worden jaarlijks geïnspecteerd op functionaliteit / storingsrisico. Landelijk is er zorg over de constructieve veiligheid van bruggen, maar door de periodieke inspectie van alle kunstwerken hebben wij een goed beeld van de bruggen. Er zijn geen aanwijzingen dat voor de Zwolse bruggen de constructieve veiligheid gevaar loopt. In 2017 is het noodzakelijk onderhoud uitgevoerd conform de onderhoudsbehoefte. Daarnaast is gestart met een risicoanalyse om de constructieve veiligheid van de bruggen nog beter in beeld te krijgen. Dit zal in 2018 worden opgeleverd.

Financiële vertaling in jaarrekening:
In 2017 is voor kunstwerkenonderhoud en onderhoud overige onderdelen circa € 1,4 miljoen (inclusief € 228.000 aan kapitaallasten) uitgegeven. Hiervoor is het dagelijkse beheer en onderhoud uitgevoerd. Binnen het huidige budget is zeer beperkte financiële ruimte voor verzorging van de kunstwerken (aspect ‘schoon’). De beschikbare middelen worden ingezet om gevaarlijke situaties te voorkomen en (aanstootgevende) graffiti te verwijderen. Aan vervangingsinvesteringen is in 2017 voor kunstwerken, kaden etc. ca.€ 323.000 uitgegeven (excl. BTW).

Actuele risico inschatting:
Geen risico's. Tevens niet geconfronteerd met onvoorziene risico's.

Water

Beleidskaders:
Het gaat hier om watergangen, sloten, bermen, bermsloten en beschoeiingen.

• Grasbeheer 2008 – 2017 (voor de natte graslandjes en oevers).
• De snijschouw ligt vast in de maaibestekken.

Stand van zaken:
Op de meeste Zwolse watergangen en sloten ligt de zogenaamde schouwplicht (snijschouw) van het waterschap. Het technische onderhoud van beschoeiingen e.d. gebeurt op basis van “Zwolse kennis en ervaring”. We inspecteren minimaal eens in de twee jaar. De nadruk van de inspecties ligt op de aspecten 'heel', 'veilig' en 'stabiliteit'. De inspecteur noteert de geconstateerde “schade” en in overleg met de beheeradviseur worden de schades beoordeeld en maatregelen vastgesteld. De aspecten 'veiligheid' en 'stabiliteit' bepalen de prioriteit van de maatregel(en).

Financiële vertaling in jaarrekening, bij doel 7.1.2
Voor het technische onderhoud en beheer van beschoeiingen en waterwerken is circa € 200.000 (inclusief € 82.000 aan kapitaallasten) uitgegeven. Aan vervangingsinvesteringen is in 2017 voor blauw beheer (kademuren) € 73.000 (exclusief BTW) uitgegeven.

Actuele risico inschatting:
Op korte termijn zijn er geen risico’s.  

De kademuren langs de Thorbeckegracht en Diezerkade / Bleekerswegje zijn voorzien van een houten fundering die bij extreem laagwater zichtbaar is. Hierdoor kan houtrot versneld plaatsvinden, waardoor de stabiliteit van de kademuren sterk kan teruglopen. Inspecties bij laagwater hebben aangetoond dat delen van het houtwerk sterk zijn ingerot. De verwachting is dat grootschalige renovatie binnen afzienbare tijd noodzakelijk is. Op grond van inspectieresultaten en te verwachten standzekerheid (restlevensduur) is een renovatieplan opgesteld waarvan de financiële consequenties bij de PPN 2017-2020 aan de orde zijn geweest. De standzekerheid kunnen wij garanderen door het uitvoeren van lokale reparaties. In 2018 moeten nog twee omvangrijke locaties worden aangepakt. In de overige gevallen betreft het het lokaal vervangen van enkele onderdelen van de fundering. De dekking is beschikbaar binnen de begroting.

Groen

Beleidskaders:

• De Groene Agenda 2016
• De BOR-visie 2015
• De bomenverordening 2013 inclusief Groene Kaart.
• De lijst Bijzondere Bomen 2013
• Het renovatieplan Licht op Groen, d.d. 2002.
• De nota Binnenstadsparken Zwolle, d.d. 1999.
• Het Groenbeleidsplan (GBP) 1998 – 2010 d.d. 1998

Stand van zaken:
Alle ‘groeninformatie’ staat in het digitale groenbeheerssysteem en is opgenomen in Geopoort. Zo is al het groen in Zwolle inzichtelijk en met een interne raadpleegfunctie opvraagbaar.

Iepen en kastanjebomen worden gecontroleerd. Zieke iepen worden direct verwijderd en vervangen. De ongeveer 12.000 risicobomen worden om de twee jaar geïnspecteerd aan de hand van de VTA keuring (Visual Tree Assessment). Vanuit inspecties uit voorgaande jaren zijn er daarnaast 800 “echte” risicobomen, deze worden elk jaar VTA-gecontroleerd. Afhankelijk van de uitkomsten van de VTA inspectie worden maatregelen getroffen.

Financiële consequenties:

In 2002 is de kwaliteit van het bestaande groen gedetailleerd geëvalueerd en is het renovatieplan ‘Licht op Groen’ opgesteld. Om het onrendabele groen om te bouwen tot efficiënt ingericht en duurzaam te beheren groen is tot 2020 jaarlijks € 124.000 (prijspeil 2015) beschikbaar gesteld. In het kader van de bezuinigingen is dit bedrag vanaf 2017 met € 45.000 verminderd en gecombineerd met het reguliere vervangingsbudget binnen het DVO Rova.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
In 2017 is voor doel 7.1.2 circa € 7,2 miljoen (inclusief kapitaallasten à € 43.000) uitgegeven voor regulier beheer en groenonderhoud. Aan vervangingsinvesteringen is in 2017 voor groen € 42.400 (exclusief BTW) uitgegeven. Dit budget wordt vooral gebruikt om knelpunten in de wijkgroenstructuur op te lossen.
Daarnaast is in 2017 voor doel 7.4.1 circa € 0,7miljoen uitgegeven voor bestrijding van ziekten en plagen in het groen (dit is
inclusief het beschikbaar gestelde bedrag bij de 2e Berap 2017 voor de kap van essen).

Actuele risico inschatting:
De afgelopen jaren worden we door de klimaatverandering steeds vaker geconfronteerd met boomziektes en stormschade. Daarnaast is er nog sprake van achterstallig onderhoud. In 2017 is gestart met de aanpak van de Essentaksterfte, een meerjarige opgave (zie onder).
Het bestand van de kleine straatbomen "vergrijst". In 2017 is de eerste fase van het meerjarig vervangingsplan uitgevoerd.

Boomziektes en –plagen:

• Iepen, kastanjebomen en risicobomen worden gecontroleerd. Vanwege kans op infectie van gezonde bomen worden zieke iepen direct verwijderd en vervangen. In 2016 waren ten opzichte van voorgaande jaren veel Iepen aangetast. We monitoren of dat zich doorzet en we vervangen de Iepen voor soorten die niet of minder gevoelig zijn. Wat de kastanjeziekte betreft worden er preventieve maatregelen genomen. In 2017 is geëxperimenteerd met een warmtebehandeling bij een klein aantal waardevolle zieke bomen. Deze aanpak lijkt effectief. Dode kastanjes worden verwijderd en vervangen.
• De kosten voor bestrijding van de eikenprocessierups zijn in 2017 verder gestegen. Er zijn nieuwe bestrijdingsmethodes uitgeprobeerd, deels preventief. De verspreiding hangt sterk af van de weersomstandigheden.
• De essentakkensterfte is voor het eerst gesignaleerd in Zwolle in 2012. In 2017 is besloten een groot deel van de essen te gaan kappen. Hiervoor is met de 2e Berap € 500.000 gereserveerd. De uitvoering loopt door in 2018. In de loop van 2018 ontstaat een meerjarig beeld. De verwachting is dat uiteindelijk 80 tot 90% van de essen gekapt moet worden.
• De overlast door “lekkende bomen” is de afgelopen jaren toegenomen. Door warmere zomers hebben bomen meer last van luizen, die daardoor vaker hinderlijk gaan "druipen". Naast lindes geven sinds 2012 ook andere boomsoorten deze overlast.

Stormschade:
Stormschade wordt veelal veroorzaakt door bomen die in hun val hun omgeving beschadigen. Het blad blijft tegenwoordig langer aan de bomen, waardoor deze langere tijd gevoelig zijn voor stevige stormen (een boom zonder blad kan veel meer wind verdragen). Bovendien vinden meer stormen plaats in de periode dat de bomen nog bladdragend zijn. In 2017 is sprake geweest van stormschade (€ 80.000). Stormschade wordt gemeld in de risicoparagraaf en bij de risico-inschatting van de paragraaf kapitaalgoederen, omdat voor stormschade geen budget is gereserveerd in de jaarlijkse begroting. Dit omdat kans en omvang van eventuele schade niet in een begroting is te vatten. Als er daadwerkelijk stormschade is, dan wordt het in de Berap of jaarrekening verantwoord en gedekt.

Speelvoorzieningen

Beleidskaders:

• De Nota Speelruimte in Zwolle d.d. 2000 (geactualiseerd in 2010 voor de natuurspeelplaatsen).
• Speelruimtekaarten tot 12 jaar d.d. 2004.
• Het Besluit Veiligheid Attractie- en speeltoestellen; sinds maart 1997 van kracht.

Stand van zaken:
Jaarlijks worden in het voorjaar alle speeltoestellen geïnspecteerd door een onafhankelijk bureau. Op grond van de uitkomsten van de inspectie vindt reparatie of vervanging plaats. Er kunnen onaangekondigde controles op veiligheid worden uitgevoerd door de Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Financiële vertaling in jaarrekening, bij doel 7.4.1:
In 2017 is € 178.000 (exclusief BTW) uitgegeven aan vervangingsinvesteringen voor spelen. In 2017 is € 390.000 uitgegeven voor regulier onderhoud, waarvan € 201.000 voor kapitaallasten van de vervangingsinvesteringen (met andere woorden: € 189.000 was beschikbaar voor beheer en regulier onderhoud. Dit is exclusief de onderhoudskosten voor spelen vanuit de DVO-ROVA, deze staan verantwoord onder /doel 7.1.2).

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s.

Straatmeubilair

Beleidskader:
Het gaat hier om openbare verlichting , verkeersregelinstallaties (VRI’s), bebording en wegmarkering.

• In de informatienota aan de raad van 11 december 2012 staat de visie op openbare verlichting en de aanpak voor (grootschalige) vervanging openbare verlichting.

Stand van zaken:
De gemeente streeft naar een zo duurzaam mogelijke openbare verlichting. Het beoogde doel is het openbare leven bij duisternis zo veilig en leefbaar mogelijk te maken, door het hebben en onderhouden van een veilige, energiezuinige en duurzame openbare verlichting, waarbij de (visuele) neveneffecten voor mens, dier en plant tot een minimum beperkt blijven.
Bij de vervanging moet rekening worden gehouden met de landelijke en Europese richtlijnen voor openbare verlichting. Door in bestaande situaties 1 op 1 te vervangen worden de huidige richtlijnen niet gehaald. Het wordt vanwege de hoge netwerkkosten te kostbaar om volledig aan de aanbevolen normen te voldoen. Om te voldoen moeten de afstanden tussen de masten worden verkleind en lantaarnpalen worden bijgeplaatst. De verwachting is dat LED (of andere innovatieve verlichting die wordt ontwikkeld) aansluit op de bestaande mastopstellingen en waarmee er beter wordt voldaan aan de normen. Voor nieuwe verlichtingsontwerpen ten behoeve van projecten en reconstructies ontwerpen we volgens de richtlijnen. In 2017 is het onderhoud conform de beschreven aanpak uitgevoerd.

De verkeersregelinstallaties (VRI's) moeten betrouwbaar zijn. Daarvoor worden ze jaarlijks geïnspecteerd op technisch functioneren. Daarnaast worden ze twee keer per jaar visueel gecontroleerd. Voor het betrouwbaar houden van deverkeersregelinstallatiesis het daarnaast nodig jaarlijks minimaal drie VRI's te vervangen. Er staan in Zwolle 65 verkeersregelinstallaties. De gemiddelde technische levensduur is 15 jaar. Door jaarlijks drie VRI’s te vervangen, blijft het areaal up-to-date en betrouwbaar. Vervanging geschiedt op basis van leeftijd, functioneren, betrouwbaarheid en eventuele (geplande) reconstructies. In 2017 is gezorgd voor een up-to-date areaal.

Financiële vertaling in jaarrekening:

Voor het beheer en technische onderhoud van straatmeubilair is in 2017 € 2,4 miljoen uitgegeven, inclusief € 361.000 aan kapitaallasten. Aan vervangingsinvesteringen is in 2017 voor straatmeubilair is  € 240.000 (exclusief BTW) uitgegeven. Voor de ombouw van openbare verlichting naar LED is in 2017 € 782.000 (exclusief BTW) uitgegeven.

Actuele risico inschatting:
Geen risico's. Tevens niet geconfronteerd met onvoorziene risico's.

Buitensportaccommodaties

Jaarlijks cultuurtechnisch onderhoud buitensportaccommodaties

Beleidskader:
Het onderhoud op de buitensportaccommodaties vindt plaats op basis van jaarplannen. De uitvoering van deze plannen wordt gedekt door structureel geld. Op basis van analyse van voorgaand jaar wordt het nieuwe jaarplan gemaakt (waarbij kleine accentverschuivingen mogelijk zijn).

Stand van zaken:
Enkele jaren geleden is de prijs-kwaliteitsverhouding onderzocht en de uitkomsten hiervan waren goed. Daarnaast worden bij bepaalde accommodaties periodieke keuringen uitgevoerd op basis van NOC/NSF normen. Samen met de ROVA (uitvoerend orgaan) wordt als uitwerking van de bezuinigingsopgave voor sport gekeken naar de mogelijkheden om werkzaamheden over te dragen aan de verenigingen en / of kosten te besparen door werkzaamheden niet meer of met een lagere kwaliteit uit te voeren.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
In 2017 is een bedrag besteed van € 944.335.

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s.

Periodiek cultuurtechnisch onderhoud buitensportaccommodaties

Beleidskader:
Dit onderdeel heeft betrekking op de renovatie van natuurgras sportvelden. De gemeente beschikt over 33 natuurgras sportvelden. Ieder jaar wordt in ieder geval één natuurgras sportveld gerenoveerd. De technische levensduur bedraagt gemiddeld ongeveer 20 jaar.

Stand van zaken:
Op de sportaccommodaties zijn de NOC/NSF kwaliteitseisen van toepassing.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
In 2017 is € 33.480 besteed.

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s.

Dagelijks bouwkundig onderhoud buitensportaccommodaties

Beleidskader:

1. De verenigingen hebben in 2016 voor het laatst een jaarlijkse bijdrage per kleedkamer ontvangen op basis van het stichtingsjaar waarvoor de vereniging geacht wordt het klein dagelijks onderhoud uit te voeren. Dit budget maakt onderdeel van de gemeentelijk bezuinigingen op sport vanaf 2016. In 2017 zal het budget volledig komen te vervallen. Het principe dat de verenigingen deze werkzaamheden zelf moeten uitvoeren blijft ongewijzigd.
2. De gemeente is op onderdelen verantwoordelijk voor dagelijks onderhoud aan bijvoorbeeld (veld)verlichting, beregeningsinstallaties c.a. Hiervoor is een structureel budget gereserveerd op de gemeentelijke begroting, uitvoering van werkzaamheden gebeurd op basis van (storings)meldingen.

Stand van zaken:
Jaarlijkse schouwen worden uitgevoerd om te controleren of de verengingen de verplichtingen op een goede wijze uitvoeren.

Financiële vertaling in de jaarrekening:

ad 1.   In 2016 was een structureel bedrag van € 19.000 beschikbaar voor de verenigingen voor het uitvoeren van klein dagelijks onderhoud. Als onderdeel van de bezuinigingsopgave sport, is dit budget komen te vervallen vanaf 2017. In 2017 zijn er geen bestedingen geweest.
ad 2.    Voor het gemeentelijk deel is in 2017 een bedrag van € 35.555 besteed.

Actuele risico inschatting:

ad 1.   Laag risico. Door goed te schouwen, vindt controle plaats van de staat van onderhoud van de accommodaties. Dit is van belang omdat onvoldoende klein onderhoud gevolgen kan hebben voor de uitvoering van het groot onderhoud die onveranderd de verantwoordelijkheid blijft van de gemeente (zie onder).
ad 2.   Risico op dit onderdeel zit op de beperkte beschikbaarheid van middelen. De afgelopen jaren blijkt dat de noodzakelijke werkzaamheden hogere kosten met zich meebrengen dan het beschikbare budget. Een nog uit te voeren analyse moet in beeld brengen of hiervoor maatregelen genomen moeten worden, bijvoorbeeld door het tijdig op te voeren als knelpunt in de beleidscyclus.

Periodiek bouwkundig onderhoud buitensportaccommodaties

Beleidskader:
Voor het groot onderhoud aan de kleedkamers is een meerjarenonderhoudsplan opgesteld dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Jaarlijks wordt de Meerjaren Onderhoud Planning (MOP) beoordeeld en noodzakelijke werkzaamheden in overleg en afstemming met de verenigingen uitgevoerd.

Stand van zaken:
Jaarlijkse uitvoering van werkzaamheden op basis van MOP.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
Bedrag fluctueert van jaar tot jaar. In de reserve sportaccommodaties (bijlageboek) zijn de financiële gevolgen meerjarig vertaald. In 2017 is een bedrag van € 212.175 besteed.

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s, de reserve lijkt op basis van het meest recente MOP voldoende gevuld voor de komende jaren. Daarbij moet worden opgemerkt dat het MOP nog geactualiseerd moet worden met de meest recente ontwikkelingen m.b.t. de sportaccommodaties. Daarbij moet rekening gehouden worden met de toevoeging van nieuwe en / of gerenoveerde accommodaties (o.a. HC Zwolle; Openluchtbad), het naar voren halen van werkzaamheden (renovatie vv Berkum), maar ook met gesloopte en / of afgestoten accommodaties (o.a. kleedkamers sportpark Het Hoge Laar). Na deze actualisatie dient een nieuwe doorrekening van de reserve te worden gemaakt en daaraan gekoppeld een nieuwe inschatting van het risico.

Kunstgras

Beleidskader:
Vanaf 2006 heeft de gemeente Zwolle op (bijna) alle Zwolse buitensportaccommodaties kunstgrasvelden aangelegd om de kwaliteit en de capaciteit van de sportparken te vergroten. Gezien de gebleken levensduur van 10 jaar, is in 2017 gestart met vervanging van de toplagen.

Stand van zaken:
Een extern rapport heeft een eerste inzicht gegeven in de staat van onderhoud en de noodzaak tot vervanging op welk moment. In het najaar van 2016 is dit uitgewerkt in een bestuurlijk voorstel waarin de vervangingssystematiek wordt opgenomen. In 2017  zijn de eerste velden gerenoveerd; voor 2018 en verder ligt er een concept vervangingsschema dat jaarlijks wordt geactualiseerd waarná een besluit wordt genomen over de renovatie in het komende jaar.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
Bij de aanvankelijke aanleg van de kunstgrasvelden is een afschrijvingstermijn van 30 jaar gehanteerd voor de fundering en een afschrijvingstermijn van 15 jaar voor de toplagen. Gaandeweg is gebleken dat de toplagen gemiddeld slechts 10 jaar meegaan en daarom is deze afschrijvingstermijn aangepast naar 10 jaar. Dit bracht in 2017 een inhaalafschrijving met zich mee van € 1.000.493. Deze extra afschrijving is voor een bedrag van € 652.051 gedekt uit de in 2016 ingestelde Reserve Dekking Kapitaallasten Kunstgrasvelden en voor een bedrag van
€ 348.442 ten laste gebracht van het jaarrekeningresultaat 2017. In totaal bedroegen de kapitaallasten vanuit de kunstgrasvelden in 2017 € 1.551.240 (afschrijving € 1.463.745, rente € 87.495)

De eerste vervangingsinvesteringen  zijn gestart in 2017 en hebben in 2017 € 370.000 gekost. De uit de vervangingsinvesteringen voortvloeiende kapitaallasten doen zich voor het eerst voor in 2018 en worden gedekt uit de beschikbaar gestelde stelposten.

Actuele inschatting risico:
Geen risico op voorhand. Wel moet rekening gehouden worden met het aanbestedingsbeleid van de gemeente Zwolle zodat pas ná de aanbesteding kan worden vastgesteld of de vervanging binnen de gestelde financiële mogelijkheden kan plaatsvinden.

Gebouwen

Onderwijsgebouwen

Beleidskader:
Op grond van landelijke wetgeving en de lokale Verordening Onderwijshuisvesting heeft de gemeente een zorgplicht voor effectieve en efficiënte huisvesting van scholen voor basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs.

Stand van zaken:
Vanaf 1 januari 2015 zijn de besturen van scholen voor basis-en speciaal onderwijs, net als de besturen voor het voortgezet onderwijs, zowel inhoudelijk als financieel volledig verantwoordelijk voor het totale gebouwonderhoud. Zij ontvangen daarvoor rechtstreeks middelen van de rijksoverheid. Dit geldt echter v.w.b. het basis-en speciaal onderwijs niet voor de gymnastieklokalen. Voor de bekostiging van het “buitenkant onderhoud” van deze lokalen kunnen besturen nog steeds aanvragen bij de gemeente indienen.

Financiële vertaling in de jaarrekening:
De bedragen die gemoeid zijn met het “buitenkant onderhoud” van de gymnastieklokalen bij het basis- en speciaal onderwijs zijn gebaseerd op een Meerjaren Onderhoud Plan (MOP). Dit MOP wordt voor alle gymnastieklokalen centraal door het Expertisecentrum beheerd en bewaakt. Door een dergelijke centrale afstemming wordt bereikt dat op gelijkwaardige wijze de behoefte aan onderhoud wordt gedefinieerd en per gymlokaal wordt bewaakt. Daarmee ontstaat inzicht in de financiële consequenties voor zowel het “binnenkant onderhoud” (schoolbesturen) en het “buitenkant onderhoud” (gemeente).

De kosten die voor rekening van de gemeente komen bedragen over de (10-jarige) MOP-periode gemiddeld per jaar ruim € 100.000. Per jaar verschillen de benodigde bedragen, afhankelijk van de aard en omvang van de in het betreffende jaar te treffen voorzieningen. Voor deze kosten zijn structurele middelen beschikbaar. 
In 2017 is voor onderhoud een bedrag van € 13.500 besteed.

Actuele risico inschatting:
Geen risico’s.

Verhuurde panden Vastgoed inclusief panden t.b.v. huisvesting gemeentelijk personeel

Beleidskader:
Het onderhoud van de verhuurde gebouwen van Vastgoed vindt plaats op basis van 10-jarige onderhoudsplanningen. Jaarlijks wordt naast het dagelijks onderhoud, het planbare onderhoud behorende bij een jaarschijf, opgedragen aan het Expertisecentrum, die circa 90% van de uit te voeren werkzaamheden uitbesteed.

Stand van zaken:
Het actueel houden van de onderhoudsplanningen is een continu proces. In 2017 is eenmalig ter actualisering van het onderhoud de totale portefeuille geschouwd. In de eerste helft van 2018 zullen de resultaten van deze schouw worden verwerkt in nieuwe meerjaren onderhoudsplannen (MJOP’s). Door deze nieuwe MJOP’s zijn wij beter in staat alle financiële gegevens af te wegen en strategische keuzes te maken.
De staat van onderhoud van de verhuurde panden kan als redelijk worden getypeerd. Door de grote diversiteit van de panden, zowel in omvang als naar bouwaard en de toegepaste bouwmaterialen, zijn er echter verschillen waar te nemen. Alle gebouwen in bezit van onze gemeente, zijn verzekerd door middel van een Uitgebreide Gevaren Verzekering (UGV).

Financiële vertaling in de jaarrekening:

Het jaarlijks beschikbare budget voor zowel het dagelijks onderhoud als het planbare meerjaren onderhoud staat al enige jaren onder druk. Als gevolg van voornoemde actualisatie van de MJOP’s kunnen we na medio 2018 de ontwikkeling van de onderhoudsreserve nauwkeurig bijstellen. Tot dusver is de verwachting dat tot 2021 het onderhoud aan verhuurde panden conform de opgestelde onderhoudsplannen kan worden uitgevoerd. In de Meerjaren Prognose Gebouwen wordt jaarlijks afgewogen of en in welke mate aanvulling van de onderhoudsreserves noodzakelijk is.

Actuele risico inschatting:

Na het afronden van de verbouwing van het stadhuis zal er een nieuw meerjaren onderhoudsplan worden opgeleverd. Op basis van dit nieuwe plan en het reeds geactualiseerde onderhoudsplan voor het stadskantoor kan een gefundeerde uitspraak worden gedaan over het verloop van de onderhoudsreserve voor “Onderhoud gemeentelijke huisvestingspanden” (reserve D09). Reserve D08 “Onderhoud verhuurde panden” is voldoende gevuld voor gedegen onderhoud tot tenminste 2021.