De enige manier waarop de transitie voltooid kan worden is het scenario waarin gemeente, bewoners, bedrijven en organisaties samen participeren in de energietransitie. Naast het reduceren van CO2-uitstoot door regelgeving en samenwerking met traditionele energiebedrijven is er dus een alternatieve route nodig en mogelijk die uitgaat van samenwerking en een stad die investeert in een ander energiesysteem. In die transitie is de meervoudige opbrengst die met de transitie wordt gecreëerd de aanjager van de transitie zelf. Energie en samenwerking als motor van de duurzame ontwikkeling van Zwolle. Die samenwerking begint natuurlijk bij betrokkenheid en de wil om te participeren van burgers, bedrijven en maatschappelijke partners. Maar ook bij de erkenning van de overheid dat ze het niet alleen kan en dat ze de verantwoordelijkheid wil delen en wil samenwerken om gemeenschappelijke doelen te bereiken. De gemeente Zwolle, breed geworteld in de samenleving, kan daarbij een prachtige, dienstbare, rol vervullen en zo samen met bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties de krachten bundelen om een beweging richting energietransitie te stimuleren.

De gemeente 'bevordert' daarmee de verschuiving naar hernieuwbare bronnen. Grofweg zijn 3 lijnen te onderscheiden, die naast elkaar staan. De eerste lijn is een sturende rol van de gemeente – bijvoorbeeld via wetgeving, verordeningen en convenanten. Een tweede lijn richt zich op het aantrekken, behouden en faciliteren van energie-ontwikkelaars uit de markt. Met energie-ontwikkelaars worden bedoeld de grote energiebedrijven, maar ook andere commerciële partijen die zich bezig houden met de realisatie van zonnevelden, windmolens en andere vormen van duurzame energie. En tot slot een derde lijn van samenwerkende burgers, maatschappelijke instellingen, lokale marktpartijen en woningcorporaties die een grote bijdrage kunnen leveren om doelstellingen te behalen. Bijvoorbeeld doordat inwoners en bedrijven energie besparen of doordat zij lokale, groene energie opwekken en gebruiken. Zon, wind, bodemenergie én biomassa. Die derde lijn biedt ook andere voordelen voor de stad Zwolle. Naast de reductie van CO2-uitstoot versterkt de lijn bijvoorbeeld de Zwolse economie en sociale structuren.

Criteria

We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is, zodanig dat:  

  • CO2 uitstoot wordt verlaagd
  • er een verschuiving plaatsvindt van een energiehuishouding die gebruik maakt van fossiele brandstoffen naar een energiehuishouding die gebruik maakt van hernieuwbare bronnen waarbij Energieverbruik gas en electra afneemt en % duurzaam opgewekt stijgt
  • Gebieden waardevol worden en blijven
  • De (regionale en lokale) economie wordt versterkt
  • De sociale infrastructuur van Zwolle wordt versterkt
  • Energie als motor voor toekomstbestendige ontwikkeling wordt herkend, inspirerend voor andere thema's

Toelichting

Met de vaststelling van energietransitie als strategische opgave is in 2017 voortgebouwd op de weg die in 2016 is ingeslagen. In de zomer van 2017 is het ambitiedocument 'Zwolle geeft je energie' vastgesteld. Het beoogt visie en inspiratie te bieden aan iedereen die een grote of kleine stap wil zetten op weg naar een energieneutraal Zwolle in 2050. En het geeft aan welke rol en prioriteit Gemeente Zwolle daaraan geeft. Met het ambitiedocument is de doelstelling 'We bevorderen dat Zwolle op termijn energieneutraal is' geconcretiseerd voor de lange en de kortere termijn.

Parallel aan het uitvoeren van een veelheid van activiteiten (zie hieronder) is en wordt gewerkt aan een Energietransitie-programma. Dit programma brengt structuur, geeft richting en stelt prioriteiten. Onderdeel van het programma is de monitoring. We monitoren de voortgang van de beleidsdoelstellingen 2050 en de tussendoelstellingen 2025 door deze als indicatoren op te nemen in de beleidscyclus met ingang van de begroting 2018. Tegelijkertijd willen we een monitor ontwikkelen voor ons eigen energietransitieprogramma. Deze monitor heeft als doel om zichtbaar te maken wat alle initiatieven in de programmaclusters opleveren of naar verwachting gaan opleveren. Maar ook om weloverwogen keuzes te kunnen (bij)sturen en prioriteren. Onderdeel van deze monitor is een initiatievenkaart. Deze voortgangsmonitor wordt actief gepubliceerd in de vorm van een dashboard, zodat deze als inspiratie dient voor bedrijven, instellingen en inwoners. Dus vanaf 2019 zal er op deze plek in de jaarrekening een preciezere toelichting gegeven kunnen worden op de realisatie van de beleids- en programmadoelstellingen.

Zoals al aangegeven is in 2017 een veelheid aan activiteiten uitgevoerd. Om de stevige energie-ambitie van Zwolle te halen, moeten we investeren in energiebesparing én in duurzame energie. Binnen onze eigen gemeentegrenzen én in (samenwerking met) de regio. Initiatieven voor grootschalige opwekking van duurzame energie (wind, zon, geothermie en water) hebben we nodig, en kunnen en willen we niet op voorhand uitsluiten. Daar moeten we zorgvuldig mee omgaan, met oog op de mogelijke effecten op de directe omgeving. Daarom heeft de gemeente in 2017 de Zwolse Energiegids gemaakt, met daarbij de Stadsgesprekken en de Wijktoer die in dit kader georganiseerd zijn om bewoners meer te betrekken bij dit onderwerp. De Zwolse Energiegids biedt ‘houvast’ voor initiatiefnemers en de inwoners van Zwolle bij initiatieven voor grootschalige duurzame energie. Met behulp van de Energiegids komen we tot de juiste informatie om een gemotiveerde, transparante en navolgbare afweging te maken over dat concrete initiatief.

Er is veel dynamiek in Zwolle. Een aantal gebiedsontwikkelingen vindt tegelijkertijd plaats. Voorbeelden daarvan zijn de Spoorzone/Hanzeland, Weezenlanden-Noord en Stadshagen. Bij al deze ontwikkelingen wordt inbreng geleverd om ervoor te zorgen dat een zo hoog mogelijk ambitieniveau wordt gerealiseerd.

Naast voorwaardescheppende  werkzaamhedem, zoals de Energids en advisering bij gebiedsontwikkeling, is gewerkt aan bewustwording bij en betrokkenheid van inwoners, vanuit de wetenschap dat de gemeente de Energietransitie niet in zijn eentje kan voltooien. Betrokkenheid van alle bewoners, bedrijven, instellingen en verenigingen is daarvoor nodig. De stadsgesprekken en de wijktoer zijn hier op gericht geweest, maar ook het ontwikkelen van een nieuwe website www.zwolle.nl/energie. Andersom zijn initiatieven vanuit Club Cele (Café O2, Fossielvrij Zwolle) omarmd. Ook heeft Zwolle wederom meegedaan met Earth Hour en de Nacht van de Nacht.

Tot slot is ingezet op de uitvoering. Voorbeelden hiervan zijn de intensivering van ons Energieloket Verbeter & Bespaar, de vergroening van de kermis en het plaatsen van extra laadpalen voor elektrisch vervoer. En meer op straat- en uitvoeringsniveau geeft de intensivering van ons Energieloket Verbeter & Bespaar hier blijk van. Om de drempel voor bewoners om maatregelen te treffen nog lager te maken. Ook het project Testrijders, met als doel zowel elektrisch vervoer als de deelauto te promoten is hier een voorbeld van.

We kijken niet alleen maar naar het grondgebied van de gemeente Zwolle. Energie houdt zich niet aan de gemeentegrenzen. We zijn actief partner van de Alliantie Nieuwe Energie Overijssel, gestart door de provincie Overijssel, die tot doel heeft 20% nieuwe energie te realiseren in 2023. Van daaruit wordt ook gewerkt aan de samenwerking tussen de Overijsselse gemeenten, als opmaat naar een Regionale Energiestrategie die vanuit het Rijk wordt gewenst (2020 de hoofdlijnen en 2023 gereed).